نشانگرهای تومور بالا - آیا نشان دهنده سرطان است؟

"سرطان" مهیب ترین "شیطان" در پزشکی مدرن است.مردم به طور فزاینده ای به غربالگری و پیشگیری از سرطان توجه می کنند."تومور مارکرها" به عنوان یک ابزار تشخیصی ساده، به نقطه کانونی توجه تبدیل شده اند.با این حال، تنها تکیه بر نشانگرهای تومور بالا اغلب می تواند به یک تصور غلط در مورد وضعیت واقعی منجر شود.

تومور مارکرها چیست؟

به عبارت ساده، نشانگرهای تومور به پروتئین ها، کربوهیدرات ها، آنزیم ها و هورمون های مختلف تولید شده در بدن انسان اشاره دارند.تومور مارکرها می توانند به عنوان ابزار غربالگری برای تشخیص زودهنگام سرطان استفاده شوند.با این حال، ارزش بالینی یک نتیجه نشانگر تومور کمی افزایش یافته نسبتا محدود است.در عمل بالینی، شرایط مختلف مانند عفونت، التهاب و بارداری می تواند باعث افزایش تومور مارکرها شود.علاوه بر این، عادات سبک زندگی ناسالم مانند سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و تا دیر وقت بیدار ماندن نیز می تواند منجر به افزایش نشانگرهای تومور شود.بنابراین، پزشکان معمولاً توجه بیشتری به روند تغییرات نشانگر تومور در یک دوره زمانی معین دارند تا نوسانات جزئی در یک نتیجه آزمایش.با این حال، اگر یک نشانگر تومور خاص، مانند CEA یا AFP (مارکرهای تومور خاص برای سرطان ریه و کبد)، به طور قابل توجهی افزایش یافته و به چندین هزار یا ده ها هزار نفر برسد، توجه و بررسی بیشتر را ایجاب می کند.

اهمیت نشانگرهای تومور در غربالگری اولیه سرطان

تومور مارکرها شواهد قطعی برای تشخیص سرطان نیستند، اما همچنان در غربالگری سرطان تحت شرایط خاص اهمیت زیادی دارند.برخی از نشانگرهای تومور مانند AFP (آلفا فتوپروتئین) برای سرطان کبد نسبتاً حساس هستند.در عمل بالینی، افزایش غیرطبیعی AFP، همراه با آزمایش های تصویربرداری و سابقه بیماری کبدی، می تواند به عنوان شواهدی برای تشخیص سرطان کبد استفاده شود.به طور مشابه، سایر نشانگرهای تومور بالا ممکن است وجود تومورها را در فرد مورد آزمایش نشان دهند.

با این حال، این بدان معنا نیست که همه غربالگری‌های سرطان باید شامل آزمایش نشانگر تومور باشد.توصیه می کنیمغربالگری نشانگر تومور در درجه اول برای افراد در معرض خطر:

 - افراد 40 ساله و بالاتر با سابقه مصرف زیاد سیگار (مدت مصرف سیگار ضربدر سیگارهای مصرف شده در روز > 400).

-افراد 40 ساله و بالاتر مبتلا به سوء مصرف الکل یا بیماری های کبدی (مانند هپاتیت A، B، C یا سیروز).

-افراد 40 ساله و بالاتر مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری در معده یا گاستریت مزمن.

- افراد 40 ساله و بالاتر با سابقه خانوادگی سرطان (بیش از یک خویشاوند خونی مستقیم با همان نوع سرطان تشخیص داده شده است).

نقش تومور مارکرها در درمان کمکی سرطان

استفاده مناسب از تغییرات در مارکرهای تومور برای پزشکان برای تنظیم به موقع استراتژی های ضد سرطانی و مدیریت روند کلی درمان از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.در واقع، نتایج آزمایش نشانگر تومور برای هر بیمار متفاوت است.برخی از بیماران ممکن است نشانگرهای تومور کاملاً طبیعی داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است سطح آنها به ده ها یا حتی صدها هزار برسد.این بدان معناست که ما معیارهای استانداردی برای سنجش تغییرات آنها نداریم.بنابراین، درک تغییرات منحصر به فرد نشانگر تومور خاص برای هر بیمار، مبنایی برای ارزیابی پیشرفت بیماری از طریق نشانگرهای تومور است.

یک سیستم ارزیابی قابل اعتماد باید دارای دو ویژگی باشد:"اختصاصی"و"حساسیت":

اختصاصی:این به این موضوع اشاره دارد که آیا تغییرات در مارکرهای تومور با وضعیت بیمار همخوانی دارد یا خیر.

به عنوان مثال، اگر متوجه شویم که AFP (آلفا فتوپروتئین، نشانگر تومور خاص برای سرطان کبد) بیمار مبتلا به سرطان کبد بالاتر از محدوده طبیعی است، نشانگر تومور آنها "ویژگی" را نشان می دهد.برعکس، اگر AFP یک بیمار مبتلا به سرطان ریه از محدوده طبیعی فراتر رود، یا اگر یک فرد سالم دارای AFP بالا باشد، افزایش AFP وی ویژگی را نشان نمی دهد.

حساسیت:این نشان می دهد که آیا تومور مارکرهای بیمار با پیشرفت تومور تغییر می کند یا خیر.

به عنوان مثال، در طول مانیتورینگ پویا، اگر مشاهده کنیم که CEA (آنتی ژن کارسینومبریونیک، نشانگر تومور خاص برای سرطان ریه سلول غیر کوچک) بیمار سرطان ریه همراه با تغییرات در اندازه تومور افزایش یا کاهش می یابد و روند درمان را دنبال می کند. ما می‌توانیم ابتدا حساسیت تومور مارکر آنها را تعیین کنیم.

هنگامی که نشانگرهای تومور قابل اعتماد (هم با ویژگی و هم حساسیت) ایجاد شد، بیماران و پزشکان می توانند ارزیابی های دقیقی از وضعیت بیمار بر اساس تغییرات خاص در نشانگرهای تومور انجام دهند.این رویکرد ارزش قابل توجهی برای پزشکان دارد تا برنامه‌های درمانی دقیقی ایجاد کنند و درمان‌های شخصی‌سازی شده را انجام دهند.

بیماران همچنین می توانند از تغییرات پویا در نشانگرهای تومور خود برای ارزیابی مقاومت برخی داروها و جلوگیری از پیشرفت بیماری به دلیل مقاومت دارویی استفاده کنند.با این حال،توجه به این نکته ضروری است که استفاده از نشانگرهای تومور برای ارزیابی وضعیت بیمار تنها یک روش تکمیلی برای پزشکان در مبارزه با سرطان است و نباید جایگزین استاندارد طلایی مراقبت های بعدی - معاینات تصویربرداری پزشکی (از جمله سی تی اسکن) باشد. MRI، PET-CT، و غیره).

تومور مارکرهای رایج: آنها چیست؟

AFP (آلفا فیتوپروتئین):

آلفا فتوپروتئین یک گلیکوپروتئین است که به طور معمول توسط سلول های بنیادی جنینی تولید می شود.سطوح بالا می تواند نشان دهنده بدخیمی هایی مانند سرطان کبد باشد.

CEA (آنتی ژن کارسینومبریونیک):

سطوح بالای آنتی ژن کارسینومبریونیک ممکن است نشان دهنده بیماری های سرطانی مختلف از جمله سرطان کولورکتال، سرطان پانکراس، سرطان معده و سرطان سینه باشد.

CA 199 (Carbohydrate Antigen 199):

سطوح بالای آنتی ژن کربوهیدرات 199 معمولا در سرطان پانکراس و سایر بیماری ها مانند سرطان کیسه صفرا، سرطان کبد و سرطان روده بزرگ دیده می شود.

CA 125 (آنتی ژن سرطانی 125):

آنتی ژن سرطان 125 در درجه اول به عنوان یک ابزار تشخیصی کمکی برای سرطان تخمدان استفاده می شود و همچنین می تواند در سرطان سینه، سرطان پانکراس و سرطان معده نیز یافت شود.

TA 153 (تومور آنتی ژن 153):

سطوح بالا از آنتی ژن تومور 153 معمولا در سرطان سینه دیده می شود و همچنین می تواند در سرطان تخمدان، سرطان پانکراس و سرطان کبد یافت شود.

CA 50 (آنتی ژن سرطانی 50):

آنتی ژن سرطانی 50 یک نشانگر تومور غیر اختصاصی است که در درجه اول به عنوان یک ابزار تشخیصی کمکی برای سرطان پانکراس، سرطان روده بزرگ، سرطان معده و سایر بیماری ها استفاده می شود.

CA 242 (کربوهیدرات آنتی ژن 242):

یک نتیجه مثبت برای آنتی ژن کربوهیدرات 242 به طور کلی با تومورهای دستگاه گوارش مرتبط است.

β2-میکروگلوبولین:

β2-میکروگلوبولین عمدتاً برای نظارت بر عملکرد لوله های کلیوی استفاده می شود و می تواند در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی، التهاب یا تومور افزایش یابد.

فریتین سرم:

کاهش سطح فریتین سرم را می توان در شرایطی مانند کم خونی مشاهده کرد، در حالی که افزایش سطح آن را می توان در بیماری هایی مانند لوسمی، بیماری کبد و تومورهای بدخیم مشاهده کرد.

NSE (انولاز اختصاصی نورون):

انولاز اختصاصی نورون پروتئینی است که عمدتاً در نورون ها و سلول های عصبی غدد درون ریز یافت می شود.این یک نشانگر تومور حساس برای سرطان ریه سلول کوچک است.

hCG (گونادوتروپین کوریونی انسانی):

گنادوتروپین جفتی انسانی هورمونی است که با بارداری مرتبط است.سطوح بالا می تواند نشان دهنده بارداری و همچنین بیماری هایی مانند سرطان دهانه رحم، سرطان تخمدان و تومورهای بیضه باشد.

TNF (فاکتور نکروز تومور):

فاکتور نکروز تومور در از بین بردن سلول های تومور، تنظیم ایمنی و واکنش های التهابی نقش دارد.افزایش سطح ممکن است با بیماری های عفونی یا خود ایمنی مرتبط باشد و می تواند نشان دهنده خطر بالقوه تومور باشد.